Twórca ponadczasowego elementarza
Na opracowanym przez niego elementarzu czytać i pisać nauczyło się wiele pokoleń Polaków. To on jest także autorem jednego z pierwszych zdań czytanych przez Polaków: "Ala ma kota".
"Elementarz" doczekał się kilkunastu wznowień zdobionych pięknymi ilustracjami. Kolejne wersje "Elementarza" były wydawane w Polsce jeszcze w latach 70. - Jest to dość wyjątkowe zjawisko w karierze podręczników szkolnych. Na świecie żaden inny podręcznik szkolny nie doczekał się tylu wydań – powiedział prof. Ryszard Wroczyński.
"Muzeum Oświaty im. prof. M. Falskiego"
W niewielkim dworku Oxnerów w Kuźnicy Grabowskiej znajduje się klimatyczne Muzeum Oświaty. Dworek należał do teściów profesora, który był tu częstym gościem. W jednej z sal muzealnych urządzono klasę lekcyjną z lat 50. XX w. Można usiąść w ławkach i wspominać lata dzieciństwa. Wystroju dopełniają szkolne fartuszki z tamtego okresu, kałamarze, elementarze, zeszyty itd. Ciekawy jest zbiór czasopism dla dzieci ("Miś", "Świerszczyk", "Płomyczek" i inne) oraz elementarzy z całego świata.
1937
Złoty Krzyż Zasługi
1956
Order Sztandaru Pracy II klasy
od 1968
Order Uśmiechu
2017
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Publikacje
"Ala ma kota" to z pewnością zdanie, które każdy automatycznie łączy z "Elementarzem" Mariana Falskiego, wydanym po raz pierwszy w 1910 roku. Nie wszyscy jednak wiedzą, że słynnego zdania w tym pierwszym wydaniu legendarnej książki wcale nie było.
Atlas szkolnictwa średniego ogólnokształcącego
(1932)
Walczmy o szkołę
(1936)
Dydaktyka nauki czytania i pisania
(1936)
Reforma nauczania w kl. I–IV
(1963)
Życiorys
polski pedagog i działacz oświatowy, specjalista w dziedzinie ustroju i organizacji szkolnictwa, autor najpopularniejszego polskiego elementarza – elementarza Falskiego.
ur. 7 grudnia 1881
Nacza ok. Słuczy - Kresy
Pochodził z drobnoszlacheckiej rodziny. Do szkoły uczęszczał w Mińsku od 1891. Studia podjął na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim – w Instytucie Politechnicznym uzyskując stopień inżyniera.
1903 - 1914
Działalność w PPS-Lewica
W 1903 wstąpił do PPS, prowadził w Warszawie koła uczniowskie i współpracował z konspiracyjnym Kołem Wychowawców. Z ramienia PPS brał udział w organizowaniu i prowadzeniu strajku szkolnego. W 1907 osadzony w Cytadeli za spiskowanie przeciwko caratowi, następnie wydalony z granic Rosji.
1919 - 1939
Lata przed II W.Ś.
Pracował w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Był przeciwnikiem tzw. reformy jędrzejewiczowskiej krytykując utrudniony dostęp młodzieży biednej do szkolnictwa średniego i wyższego. Był ekspertem Ligi Narodów ds. reorganizacji oświaty w Chinach w 1931. Czynnie współpracował z ZNP, gdzie wygłaszał referaty i prelekcje.
1939 - 1945
Lata okupacji niemieckiej
Podczas okupacji pracował w Warszawie nad dydaktyką początkowego nauczania i planami odbudowy i przebudowy szkolnictwa po wojnie..
1945 - 1964
Działalność w PRL
W 1945 r. przystąpił do organizowania Wydziału Statystycznego, przemianowanego potem na Biuro Badań i Statystyki Ministerstwa Oświaty (kierował nim do 1950). W 1954 objął profesurę w Polskiej Akademii Nauk, a od 1958 został kierownikiem Pracowni Ustroju i Organizacji Oświaty PAN. W 1964 podpisał wraz z Antonim Słonimskim List 34 przeciwko cenzurze i ograniczeniu dostępu do kultury..
zm. 8 października 1974
Warszawa
Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A32-2-6).
Elementarze Falskiego
Falski pozostawił po sobie bogatą spuściznę, na którą składają się liczne prace dotyczące pedagogiki i organizacji systemu edukacji. Jednak przez rzesze został zapamiętany jako autor 'Elementarza' przeznaczonego do nauki pisania i czytania.
Ciekawostki
Uczęszczał do szkoły powszechnej i gimnazjum w Mińsku. Na początku XX wieku podjął studia na Politechnice Warszawskiej. Podczas studiów związał się z ruchem niepodległościowym i konspiracyjnymi kręgami oświatowymi. Wziął udział w rewolucji 1905 roku jako jeden z przywódców PPS-owskiej młodzieży.
07.12.2011
Ala ma kota
12.09.2020
Pan od elementarza i jego tajemnice
18.11.2021
Co pamiętamy z Falskiego?
08.12.2020
Falski - rewolucjonista
Muzeum Oświaty im. Mariana Falskiego
Protoplastka Ali z 'Elementarza'
Lets Talk
W 2017 roku małżeństwo Falskich otrzymało tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata przyznawany przez izraelski Instytut Yad Vashem za bezinteresowną pomoc okazaną Żydom podczas II wojny światowej.
"Falski pomaga Żydom"
Przyjaciel Ludwika Krzywickiego; w czasie okupacji pomaga synowej Ludwika, znanej publicystce żydowskiego pochodzenia, Irenie Krzywickiej. Pomaga jej zorganizować aryjskie papiery, znajduje bezpieczny dom na Sadybie, gdzie Krzywicka mieszka z rodziną do upadku powstania sierpniowego.
